Als nabestaande van een overledene kunt u de huur van de woning van de overledene opzeggen zónder de erfenis te aanvaarden. Dat is iets wat veel mensen niet weten. Net als dat mensen door ‘stilzitten’ soms zomaar de erfenis zuiver aanvaarden. Hoe dat zit? Dat vertelt notaris mr. Dineke de Haan-Wijma van Groenewegen Notarissen in dit artikel.
De volgende onderwerpen komen aan bod:
Door het overlijden van een huurder eindigt de huurovereenkomst niet. De rechten en verplichtingen uit de huurovereenkomst vallen in de nalatenschap (erfenis) en gaan over op de erfgenamen. Zijn er erfgenamen? Dan hebben zij het recht om eenzijdig tegen het einde van de eerste maand na het overlijden van de huurder de huur op te zeggen. U kunt in zo’n geval ook met de verhuurder afspreken om de huurovereenkomst eerder te beëindigen. Voordat u hier een besluit over neemt is het verstandig om eerst dit hele artikel te lezen.
Zijn er geen erfgenamen? Dan eindigt de huurovereenkomst van rechtswege (automatisch) aan het einde van de tweede maand na het overlijden van de huurder. Overlijdt een huurder bijvoorbeeld op 21 maart, dan eindigt de huur automatisch op 31 mei.
Niet zelden is er sprake van schulden, waaronder huurachterstand. Tijdens de hiervoor genoemde wachttijd van twee maanden lopen deze schulden alleen maar verder op. Dit is vervelend voor de nabestaanden van de huurder maar ook voor de verhuurder. Deze kan de woning gedurende deze periode niet verhuren of toewijzen aan een woningzoekende.
Als erfgenaam heeft u de keuze om de nalatenschap te weigeren of te aanvaarden. Weigeren wordt ook wel verwerpen genoemd en dit moet officieel bij de rechtbank gedaan worden. Hier zijn kosten aan verbonden, ongeveer € 130. Minderjarige erfgenamen kunnen alleen verwerpen met toestemming van de rechter.
Aanvaarden van een erfenis kan op twee manieren: zuiver of beneficiair. Voor beneficiair aanvaarden bent u op de rechtbank aangewezen en bedragen de kosten ook zo’n € 130. Het grote voordeel van deze manier van aanvaarden is dat – op voorwaarde dat u de formaliteiten volgt - u niet met uw eigen vermogen aansprakelijk bent voor schulden van de overledene. Bij zuivere aanvaarding bent u aansprakelijk voor alle schulden! De keuze om beneficiair te aanvaarden wordt vaak gemaakt als onduidelijk is of de erfenis wel positief genoeg is om alle schulden te betalen. Minderjarige erfgenamen worden overigens door de wet beschermd tegen schulden.
Veel erfgenamen zijn niet bereid om deze kosten van de rechtbank te betalen en komen liever helemaal niet in actie. Zuiver aanvaarden kan (naast het afleggen van een verklaring bij de rechtbank) ook plaatsvinden door feitelijk handelen of door stilzitten. Bij feitelijk handelen moet u denken aan het meenemen van geld of (waardevolle) goederen van de overledene uit de woning. Zuiver aanvaarden kan dus ook door stilzitten. Dat doet zich voor als de kantonrechter op verzoek van een belanghebbende (bijvoorbeeld een schuldeiser) de erfgenaam een termijn stelt om een keuze uit te brengen en de erfgenaam reageert hier niet op. De erfgenaam wordt dan geacht de nalatenschap zuiver te hebben aanvaard met niet alleen de lusten, maar dus ook de schulden!
Wat kan een erfgenaam ‘veilig’ doen zonder aansprakelijk te worden voor schulden? Kan een erfgenaam bijvoorbeeld ‘veilig’ de huur opzeggen? Op 1 september 2016 is de wet ‘Wet bescherming erfgenamen tegen schulden’, ook wel ‘Wet BETS’ genoemd, in werking getreden. Deze wet heeft de strekking om erfgenamen extra te beschermen. Deze wet zorgt ervoor dat minder snel wordt aangenomen dat u als erfgenaam de nalatenschap zuiver heeft aanvaard. Alleen die gedragingen, die leiden tot benadeling van schuldeisers, hebben dus een zuivere aanvaarding van de nalatenschap tot gevolg. Ook brengt deze wet met zich mee dat erfgenamen, na een confrontatie met onverwachte schulden, alsnog achteraf beneficiair kunnen aanvaarden. Een schuld is niet snel onverwacht, het moet gaan om een schuld die u als erfgenaam niet kende, maar ook niet hoorde te kennen. Van u als erfgenaam mag worden verwacht dat u, voordat u tot aanvaarding van de nalatenschap overgaat, enig onderzoek doet in de administratie van de overledene.
Onderscheid wordt gemaakt tussen handelingen die een erfgenaam verricht in het kader van beheer van de nalatenschap en beschikkingshandelingen waarmee een erfgenaam geld of goederen van waarde voor zichzelf uit de nalatenschap haalt waardoor schuldeisers worden benadeeld. Een voorbeeld dat onze wetgever geeft is het verdelen van de antiekcollectie onder de erfgenamen. Een erfgenaam die echter een familiefotoalbum meeneemt uit het huis van de overledene onttrekt geen goederen van waarde aan de schuldeisers, omdat zo’n fotoalbum puur een emotionele waarde heeft.
Bij handelingen in het belang van de nalatenschap is sprake van een goed beheer van de nalatenschap en niet van zuivere aanvaarding. Denk daarbij aan het opzeggen van het abonnement van de krant. Een erfgenaam kan opdracht geven tot beëindiging van de huurovereenkomst en ontruiming van de (huur)woning van de overledene om de schulden van de nalatenschap niet verder op te laten lopen. Om te voorkomen dat hij de nalatenschap zuiver aanvaardt kan hij opdracht geven de inboedel tijdelijk op te laten slaan en deze beschikbaar te houden voor schuldeisers. Als de inboedel geen waarde heeft, kan de erfgenaam de inboedel ook meegeven aan de kringloop. Met het weggeven van waardeloze goederen onttrekt de erfgenaam immers geen goederen van waarde aan de nalatenschap. Daarmee worden de schuldeisers dus niet benadeeld. Het advies is wel om hier voorzichtig mee om te springen. Maak en bewaar foto’s en laat de inboedel bij twijfel taxeren! Het is niet altijd even helder of er sprake is van handelen in het belang van de nalatenschap of zuiver aanvaarden. Wilt u alle mogelijke discussie hierover voorkomen aanvaardt de nalatenschap dan beneficiair!
Het komt best wel vaak voor, dat een erfgenaam helemaal niets meer te maken wil hebben met de nalatenschap. Bijvoorbeeld als er al jarenlang geen contact is geweest en/of de relatie met de overledene gebrouilleerd is. Als u zich in die situatie beperkt tot alleen het opzeggen van de huurovereenkomst (en verder geen spullen van waarde uit de inboedel meeneemt), dan zit u nergens aan vast. Want dan gaat het puur om een daad van beheer. Maar hoe gaat het dan verder?
Na het beëindigen van de huurovereenkomst bij Accolade betreedt een medewerker van Accolade de woning samen met een deurwaarder, die een akte van constatering opmaakt en dit ook met foto’s vastlegt. Goederen van waarde en indien aanwezig foto’s en officiële documenten worden gedurende drie maanden opgeslagen. De inboedel zonder noemenswaardige waarde wordt vernietigd of weggegeven aan de kringloopwinkel. Als blijkt dat er sprake is van een negatieve nalatenschap zijn de ontruimingskosten, de kosten van de deurwaarder en de opslagkosten voor rekening van Accolade.
Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen? Neem dan gerust contact met mij of één van mijn collega’s op. Elke donderdagmiddag houden wij tussen 16:00 en 17:00 uur een gratis inloopspreekuur op ons kantoor in Heerenveen. Voor de voorwaarden en het maken van een afspraak verwijs ik u graag naar onze website: Groenewegen Notarissen Heerenveen.
Dineke de Haan-Wijma
toegevoegd notaris bij Groenewegen Notarissen
Meer informatie vindt u ook bij ‘contractwijziging’.